യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റായ മഹാബോധി ക്ഷേത്രം;  ബുദ്ധൻ ജ്ഞാനോദയം നേടിയതായി പറയപ്പെടുന്ന സ്ഥലത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന ബോധഗയയിലെ ഒരു പുരാതന ബുദ്ധക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് ഒരു യാത്ര

യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റാണ്‌ മഹാബോധി ക്ഷേത്രം. യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റായ മഹാബോധി ക്ഷേത്രം ബുദ്ധൻ ജ്ഞാനോദയം നേടിയതായി പറയപ്പെടുന്ന സ്ഥലത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന ബോധഗയയിലെ ഒരു പുരാതന ബുദ്ധക്ഷേത്രമാണ്.

മഹാബോധി വൃക്ഷത്തിന്റെ കിഴക്ക് ഭാഗത്താണ് ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. അതിന്റെ വാസ്തുവിദ്യാ പ്രഭാവം ഗംഭീരമാണ്. 48 ചതുരശ്ര അടി വിസ്തീർണ്ണമുള്ള ഇതിന്റെ അടിത്തറ സിലിണ്ടർ ആകൃതിയിലുള്ള കഴുത്തിൽ എത്തുന്നു.

ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ആകെ ഉയരം 170 അടിയാണ്, ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മുകളിൽ മതത്തിന്റെ പരമാധികാരത്തെ പ്രതീകപ്പെടുത്തുന്ന ഛത്രങ്ങളുണ്ട്. ബുദ്ധമതത്തിന്റെ തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രമാണ് ബോധ്ഗയ. 2,600 വർഷങ്ങൾക്ക് മുൻപ് ബുദ്ധദേവന്റെ കീഴിൽ ജ്ഞാനോദയം നേടിയ സിദ്ധാർത്ഥൻ ബുദ്ധൻ അഥവാ ‘ഉണർന്നുവച്ചവൻ’ ആയിത്തീർന്നു. മഹാബോധി ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിലാണ് ബോധി വൃക്ഷം.

ഉത്തരേന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമായ ബീഹാറിലെ ഈ ക്ഷേത്രം ലോകത്തുടനീളം ആയിരക്കണക്കിന് തീർത്ഥാടകർ ഇവിടെ പ്രാർത്ഥനയ്ക്കൊപ്പം, പഠനത്തിനും ധ്യാനത്തിനും വേണ്ടി എത്തുന്നു. നിരവധി ബുദ്ധവിഹാരങ്ങളും ക്ഷേത്രങ്ങളും ദേശീയ തലത്തിൽ വിദേശ ബുദ്ധമത സമുദായങ്ങൾ നിർമ്മിച്ചിട്ടുണ്ട്.

യുനെസ്കോ ലോക പൈതൃക സ്ഥലമായ മഹാബോധി ക്ഷേത്രം പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ പണികഴിപ്പിച്ചതാണ്. പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലെ വിദേശ ആക്രമണകാരികളാൽ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടതാണ് പിന്നീട് പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തെ അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ പുനർനിർമ്മിച്ചത്. അശോക ചക്രവർത്തി നിർമിച്ച സ്തൂപത്തിന്റെ രൂപത്തിലാണ് ക്ഷേത്രം പണിതത്.

നിരവധി നൂറ്റാണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ളതാണ് ഈ ക്ഷേത്രം. സംസ്കാരവും പാരമ്പര്യവും ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിനും പത്താം നൂറ്റാണ്ടിനും ഇടയിൽ ശ്രീലങ്ക, ബർമ്മ, ചൈന എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള തീർഥാടകർ സന്ദർശിക്കുന്നതിന്റെ വിശദീകരണങ്ങളോടെയാണ് ഗുപ്ത കാലഘട്ടത്തിന്റെ നിർമ്മിതി. ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഹുയാൻ സാങ് സന്ദർശിച്ചിരുന്നു.

50 മീറ്ററോളം പിരമിഡൽ ചുറ്റിയാണ് ഇവിടുത്തെ അലങ്കാര നിർമ്മിതിക്ക് ചുറ്റുമുള്ള പത്താം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു 2 മീറ്റർ ഉയരമുള്ള കറുത്ത രൂപത്തിലുള്ള ചിത്രം. ശുംഗ കാലഘട്ടത്തിലെ (ബി.സി 184-72) കാലത്തെ ക്ഷേത്രത്തിൽ ചുറ്റുമുള്ള നാല് ശിൽപ്പങ്ങൾ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ചുറ്റുപാടിൽ പതിച്ചിട്ടുണ്ട്. 2,000 വർഷം പഴക്കമുള്ള റെയിലിംഗുകളും സ്തംഭങ്ങളും ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്ന് ശേഖരിച്ചതാണ് ആർക്കിയോളജിക്കൽ മ്യൂസിയത്തിന്റെ ഹൈലൈറ്റ്. എട്ട് മുതൽ പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ട് വരെയുള്ള ശിരസ്സുകളിൽ ശിലാ ശിൽപ്പങ്ങൾ ഉണ്ട്.