പുത്തൻ വസ്ത്രങ്ങൾ ധരിച്ച് വീടുകളിലും പരിസരത്തും ദീപങ്ങൾ തെളിയിച്ചാണ് നാം ദീപാവലി ആഘോഷിക്കുന്നത്. എന്നാൽ വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിലനിൽക്കുന്ന ഐതിഹ്യങ്ങൾ അനുസരിച്ച് ഒന്നിലധികം കാരണങ്ങളാണ് ദീപാവലി ആഘോഷങ്ങൾക്ക് പിന്നിലുള്ളത്. അവ എന്തൊക്കെയാണെന്ന് നോക്കാം.
1. രാമായണമനുസരിച്ച്, ശ്രീരാമനും ഭാര്യ സീതയും സഹോദരൻ ലക്ഷ്മണനും 14 വർഷത്തെ വനവാസത്തിന് ശേഷം അസുര രാജാവായ രാവണനെ പരാജയപ്പെടുത്തി ഈ ദിവസമാണ് അയോധ്യയിലേക്ക് മടങ്ങിയത്. ദീപാവലി രാമന്റെ വീട്ടിലേക്കുള്ള മടക്കത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു.
2. മറ്റൊരു ഐതിഹ്യമനുസരിച്ച് ലക്ഷ്മീദേവി ജനിച്ച ദിവസമായാണ് ദീപാവലി ആഘോഷിക്കുന്നത്. ദീപാവലി ദിന രാത്രിയിൽ ലക്ഷ്മി ദേവീ തന്റെ ഭർത്താവായി വിഷ്ണുവിനെ തിരഞ്ഞെടുത്തുവെന്നും ഇരുവരും ദാമ്പത്യജീവിതം ആരംഭിച്ചുവെന്നുമാണ് മറ്റൊരു വിശ്വാസം
3. ഇതിഹാസമായ മഹാഭാരതത്തിൽ, അഞ്ച് പാണ്ഡവ സഹോദരന്മാർ ചൂതാട്ടത്തിൽ പരാജയപ്പെട്ടു. അതിനുശേഷം കൗരവർ അവരെ 12 വർഷത്തേക്ക് നാടുകടത്തി. പിന്നീട് കാർത്തിക അമാവാസിയുടെ രാത്രിയിൽ പാണ്ഡവർ ഹസ്തിനപുരത്തേക്ക് മടങ്ങുന്ന ദിവസമാണ് ദീപാവലി.
4. സിഖ് മതത്തിൽ, മുഗൾ ചക്രവർത്തിയായ ജഹാംഗീർ ഗുരു ഹർഗോവിന്ദിനെ മോചിപ്പിച്ച സംഭവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാണ് ദീപാവലി ആഘോഷം.
5. ജൈനമതത്തിൽ, മഹാവീരന്റെ ആത്മാവ് ഒടുവിൽ നിർവാണം നേടിയതിന്റെ വാർഷികം ആചരിക്കുന്നതിനാണ് ദീപാവലി ആഘോഷിക്കുന്നത്.
6. ഗുജറാത്ത് പോലുള്ള പടിഞ്ഞാറൻ ഇന്ത്യയിലെ ചില സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ, ദീപാവലി പുതുവർഷത്തിന്റെ തുടക്കത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.
7. കിഴക്കൻ ഇന്ത്യയിൽ പ്രത്യേകിച്ച് പശ്ചിമ ബംഗാളിൽ കാളി ദേവിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടാണ് ദീപാവലി കാളി പൂജയായി ആഘോഷിക്കുന്നത്.