/sathyam/media/agency_attachments/5VspLzgrB7PML1PH6Ix6.png)
Follow Us/sathyam/media/media_files/2025/07/20/chinab-formula-untitledkiraana-2025-07-20-11-30-14.jpg)
ഡല്‍ഹി: 1999ല്‍ ഇന്ത്യയും പാകിസ്ഥാനും തമ്മിലുള്ള കാര്‍ഗില്‍ യുദ്ധം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്നതിന് ഏതാനും ആഴ്ചകള്‍ക്ക് മുമ്പ് അടല്‍ ബിഹാരി വാജ്പേയിയുടെയും നവാസ് ഷെരീഫിന്റെയും സര്‍ക്കാരുകള്‍ രഹസ്യ ചര്‍ച്ചകളിലൂടെ കശ്മീര്‍ പ്രശ്നം പരിഹരിക്കുന്നതിനുള്ള 'ചെനാബ് ഫോര്‍മുല'യെക്കുറിച്ച് ചര്‍ച്ച ചെയ്തു.
ഈ ഫോര്‍മുല പ്രകാരം, ചെനാബ് നദിയുടെ ഇരു തീരങ്ങളിലുമുള്ള ജില്ലകളെ ഹിന്ദു, മുസ്ലീം ഭൂരിപക്ഷ പ്രദേശങ്ങള്‍ക്കനുസരിച്ച് വിഭജിച്ച് ജമ്മു കശ്മീരിനെ വിഭജിക്കാനുള്ള നിര്‍ദ്ദേശം ഉണ്ടായിരുന്നു.
അഭിഷേക് ചൗധരിയുടെ 'ബിലീവേഴ്സ് ഡിലെമ: വാജ്പേയി ആന്‍ഡ് ദി ഹിന്ദു റൈറ്റ്സ് പാത്ത് ടു പവര്‍' എന്ന പുസ്തകത്തിലാണ് ഇത് വെളിപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. ചൗധരിയുടെ അവാര്‍ഡ് നേടിയ ബെസ്റ്റ് സെല്ലറായ 'വാജ്പേയി: ദി അസെന്റ് ഓഫ് ദി ഹിന്ദു റൈറ്റ്' എന്ന കൃതിയുടെ തുടര്‍ച്ചയാണ് ഈ പുസ്തകം.
ഈ പുസ്തകം അനുസരിച്ച്, 1999 ലെ വാജ്പേയിയുടെ ചരിത്രപരമായ പാകിസ്ഥാന് സന്ദര്‍ശനത്തിനും ലാഹോര്‍ പ്രഖ്യാപനത്തിനും ശേഷം, വിരമിച്ച പാകിസ്ഥാന് നയതന്ത്രജ്ഞനും ഇന്ത്യയിലെ മുന്‍ ഹൈക്കമ്മീഷണറുമായ നിയാസ് നായിക്കും ഇന്ത്യന്‍ ചര്‍ച്ചക്കാരനായ ആര്‍ കെ മിശ്രയും തമ്മില്‍ ഡല്‍ഹിയിലെ ഒരു ഹോട്ടലില്‍ നിരവധി രഹസ്യ സംഭാഷണങ്ങള്‍ നടന്നു.
'1999 മാര്‍ച്ച് അവസാന ആഴ്ചയില്‍, ഷെരീഫിന്റെ ദൂതന്‍ നിയാസ് നായിക് ആര്‍.കെ. മിശ്രയുമായി ചര്‍ച്ചകള്‍ ആരംഭിക്കുന്നതിനായി ഡല്‍ഹിയിലെ ഒരു ഹോട്ടലില്‍ രഹസ്യമായി താമസിച്ചു. അടുത്ത അഞ്ച് ദിവസത്തേക്ക്, കശ്മീരിനെക്കുറിച്ചുള്ള 'അസാധ്യമായ' ഒരു നിര്‍ദ്ദേശത്തെക്കുറിച്ച് അവര്‍ ചര്‍ച്ച ചെയ്തു,' പുസ്തകം പറയുന്നു.
'നവീകരണത്തിലൂടെ' കശ്മീര്‍ പ്രശ്നം പരിഹരിക്കാന്‍ വാജ്പേയി ഇരുവരെയും പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു. നിരവധി പരീക്ഷണങ്ങള്‍ക്കും പിഴവുകള്‍ക്കും ശേഷം, മിശ്രയും നായിക്കും ജമ്മു കശ്മീര്‍ വിഭജനത്തിനായി 'തിരിച്ചറിയാവുന്ന ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ അതിര്‍ത്തി' തീരുമാനിച്ചു, അതിനെ 'ചെനാബ് ഫോര്‍മുല' എന്ന് വിളിച്ചു.
പുസ്തകത്തില്‍ പറയുന്നതനുസരിച്ച്, 'നായിക് നിര്‍ദ്ദേശിച്ച ഫോര്‍മുല പ്രകാരം ചെനാബ് നദിയുടെ പടിഞ്ഞാറന്‍ ഭാഗത്തുള്ള എല്ലാ മുസ്ലീം ഭൂരിപക്ഷ ജില്ലകളും പാകിസ്ഥാന് നല്‍കണമെന്ന് നിര്‍ദ്ദേശിച്ചു; അതേസമയം നദിയുടെ കിഴക്കന്‍ ഭാഗത്തുള്ള എല്ലാ ഹിന്ദു ഭൂരിപക്ഷ ജില്ലകളും ഇന്ത്യ നിലനിര്‍ത്തണം.'
പരിഹാരത്തിനായി ചര്‍ച്ചയില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട കക്ഷികളില്‍ കശ്മീരികളെ ഉള്‍പ്പെടുത്താനുള്ള നിര്‍ദ്ദേശമുണ്ടായിരുന്നു.
'നിയന്ത്രണ രേഖയെ ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര അതിര്‍ത്തിയാക്കുക, കശ്മീരിന് സ്വയംഭരണാവകാശം, കശ്മീരിന്റെ സ്വാതന്ത്ര്യം, പ്രാദേശിക ജനഹിത പരിശോധന എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടുന്ന ചില ഓപ്ഷനുകളില്‍ ഇരുവര്‍ക്കും ഇടയില്‍ സമവായമുണ്ടായില്ല.
പുസ്തകം അനുസരിച്ച്, ഏപ്രില്‍ 1 ന് ഇസ്ലാമാബാദിലേക്ക് മടങ്ങുന്നതിന് മുമ്പ്, നായിക് വാജ്പേയിയെ കണ്ടുമുട്ടി, അദ്ദേഹം നവാസ് ഷെരീഫിന് 'വേനല്‍ക്കാലത്ത് നുഴഞ്ഞുകയറ്റവും അതിര്‍ത്തി കടന്നുള്ള ഷെല്ലാക്രമണവും നിര്‍ത്തുക' എന്ന രഹസ്യ സന്ദേശം അയച്ചു. എന്നാല്‍ അത് സംഭവിച്ചില്ലെന്നും പുസ്തകം വെളിപ്പെടുത്തുന്നു.